Trzydzieści lat temu odrodził się samorząd

Gdy 27 maja 1990 roku odbywały się pierwsze wolne wybory samorządowe ogólnopolski dziennik, informujący o jakże ważnych przemianach, kosztował w kiosku kilkaset złotych. Za popularnego wówczas „Malucha” trzeba było zapłacić ponad 20 milionów złotych. Przeciętne wynagrodzenie przekraczało milion złotych, a w Gminie Kolbudy zameldowanych było ponad 7 tysięcy mieszkańców.

Przez trzy dekady zmieniło się wiele zarówno w gospodarce, jak i polityce. Jedną z najbardziej wartościowych przemian, jakie nastąpiły pod koniec lat 80 była bez wątpienia decentralizacja władzy i przekazanie znacznej części jej kompetencji i uprawnień  w ręce mieszkańców. Społeczność lokalna  zyskała bezpośredni wpływ na to jak rozwijać się będzie ich najbliższa okolica. Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że ten trudny egzamin zdaliśmy celująco, a odrodzenie samorządu było jedną z największych wartości przemian, jakie nastąpiły w Polsce na przełomie lat 89/90.

Pierwsze wybory do samorządu terytorialnego, który w 1950 roku na kilkadziesiąt lat zaszył się w zakamarkach historii, odbyły się 27 maja 1990 roku. Władza w miastach i gminach ponownie trafiła w ręce mieszkańców. To oni w pełni mogli teraz decydować o kierunkach rozwoju swoich małych ojczyzn.

Do urn wyborczych w całym kraju poszło 42,7 procent uprawnionych, którzy wybrali swoich reprezentantów do rad gmin i rad miejskich. Najwięcej głosów uzyskali kandydaci z Komitetów Obywatelskich „Solidarność”, na których oddano ponad połowę głosów. Tuż na nimi plasowali się jednak kandydaci lokalnych komitetów wyborców, co oznacza, że chętnie głosowaliśmy na swoich sąsiadów i znajomych, którzy przejawiali wolę pracy na rzecz swojej malej ojczyzny. W miejsce istniejących w PRL rad narodowych powstały rady gmin o znacznie większych uprawnieniach. Rady dokonały wyboru prezydentów, burmistrzów i wójtów.

Od 1990 roku do dziś ster Gminy Kolbudy trzymało w swoich rękach w sumie siedmiu wójtów. Pierwszym z nich był Marek Nagórski, syn Edmunda Nagórskiego, pierwszego kierownika – założonej tuż po wojnie - szkoły podstawowej w Kolbudach.  Na tę zaszczytną funkcję został wybrany przez radę gminy dokładnie miesiąc po wyborach do samorządu, czyli 27 czerwca 1990 roku. Urząd piastował przez dwa lata. W maju 1992 roku w fotelu wójta zasiadł Adam Wittstock.

W drugiej kadencji samorządu, która rozpoczęła się w 1994 roku władzę wykonawczą w gminie sprawował Paweł Schwarzenberg – Czerny. Również w tym przypadku wyboru Wójta dokonywała rada gminy. Po upływie czteroletniej kadencji, na stanowisko to powołano Macieja Szymańskiego. W połowie kadencji w fotelu wójta ponownie zasiadł Paweł Schwarzenberg – Czerny, który był ostatnim wójtem wybieranym przez organ uchwałodawczy samorządu.

W roku 2002 przyjęto ustawę wprowadzającą bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Od tej chwili sami mieszkańcy decydowali o tym komu powierzyć samorządowy ster. Pierwszym wójtem wyłonionym w taki właśnie sposób został Leszek Grombala, który rolę tę pełnił aż do jesieni 2018 roku, gdy jego miejsce zajął Andrzej Chruścicki.

Wskrzeszony w 1990 roku samorząd, to również dziesiątki radnych, którzy z zaangażowaniem włączali się w inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej. Pracami Rady Gminy Kolbudy kierowało w tym czasie aż 11 przewodniczących. Najdłużej, bo przez dekadę, obradom organu uchwałodawczego przewodniczył Stanisław Grochocki.

Przez trzydzieści lat w gminnym samorządzie działo się wiele. Podjęto setki uchwał oraz decyzji, które miały wpływ na życie mieszkańców i rozwój Gminy Kolbudy. Osobą, która miała okazję współpracować z samorządowcami wszystkich kadencji jest Bożena Szwejkowska, która od 1992 do 2020 roku pracowała w Biurze Rady Gminy Kolbudy.

- Początki samorządu nie były łatwe – wspomina Bożena Szwejkowska. – Był to czas dość nerwowy, w którym poszukiwano pieniędzy na realizację podstawowych potrzeb i zadań jakie spadły na władze szczebla lokalnego. Inaczej funkcjonował też urząd. Pomieszczenia, z których korzystaliśmy wymagały gruntownego remontu. Nie było też komputerowego sprzętu, który dziś znacznie ułatwia pracę. Dla radnych pierwszej kadencji wszystko było nowe. Samorządową pracę rozpoczynali pełni optymizmu i wiary, że szybko uda się zmienić rzeczywistość i zrealizować wszystkie potrzeby mieszkańców. Brak środków finansowych zweryfikował ambitne plany świeżo upieczonych samorządowców. Dzięki ciężkiej pracy stopniowo udawało się jednak pokonywać trudności. Poprawiały się też warunki w jakich funkcjonowała rada i urząd. Chociaż nie było łatwo, miło wspominam wszystkie kadencje i samorządowców, z którymi miałam okazję współpracować. Wielu z nich chętnie odwiedzało urząd nawet po zakończeniu pracy w radzie. Dziś Gmina Kolbudy oraz lokalny samorząd wyglądają inaczej niż trzy dekady temu. Inna jest też skala potrzeb i możliwości. Czy trudniej było wtedy czy dziś? Myślę, że każdy czas i każda kadencja ma swoje wyzwania i problemy. Trudno je ze sobą porównywać.

Mimo wielu trudności Gmina Kolbudy od 1990 roku rozwijała się systematycznie, a zabudowa jednorodzinna pokrywała kolejne hektary. Coraz więcej osób doceniało walory podmiejskiego życia decydując się na osiedlenie na tym terenie. W Kowalach wyrastały kolejne bloki i osiedla. Powstawały też lokalne firmy, których marka rozpoznawalna jest dziś w całej Polsce. Od roku 1990 do dziś liczba mieszkańców wzrosła z 7, do ponad 17 tysięcy. Po uwzględnieniu osób niezameldowanych nie będzie chyba przesady jeżeli napiszemy, że uległa... potrojeniu. W roku 2019 Gmina Kolbudy znalazła się na 5 miejscu w rankingu najzamożniejszych samorządów na Pomorzu, pod względem dochodu przeliczanego na jednego mieszkańca.

- Trzy dekady samorządu i setki osób, które przez ten czas aktywnie pracowały na rzecz mieszkańców – mówi wójt Andrzej Chruścicki. – Wszystkim im należy się dziś ogromne podziękowanie i szacunek za czas poświęcony problemom Gminy. Tych, na przestrzeni 30 lat, z pewnością nie brakowało. Początki na pewno nie były łatwe. W kraju następowały przemiany ustrojowe. Wszyscy uczyli się żyć w jakże odmiennych realiach, które dyktował wolny rynek. To czas rozwoju, tworzenia nowoczesnej infrastruktury i rozwoju przedsiębiorczości, ale przede wszystkim czas obywatelskich aktywności.

Zdecydowana większość osób, które pracowały wówczas na rzecz naszego samorządu do dziś związana jest z gminą.

- Miałem przyjemność pełnić funkcję radnego Gminy Kolbudy, teraz sprawuję funkcję wójta – Mówi wójt Andrzej Chruścicki. – W tym czasie poznałem wiele osób, które przed laty związane były z naszym samorządem. Mogę śmiało powiedzieć, że wszyscy oni w swojej pracy i aktywności kierowali się chęcią działania na rzecz rozwoju gminy i jej mieszkańców. Czasami może wychodziło lepiej, innym razem udawało się mniej, jednak wszystkich samorządowców łączyła chęć działania na rzecz ich małej ojczyzny.

Rolę tych, którzy przez trzydzieści lat tworzyli samorząd Gminy Kolbudy docenia również przewodnicząca Rady Gminy Kolbudy Emilia Jóźwik.

- Od 1990 roku mieszkańcy mogą w pełni decydować o tym, kto w ich imieniu podejmuje kluczowe dla rozwoju miasta czy gminy decyzje – mówi Emila Jóźwik, przewodnicząca Rady Gminy Kolbudy. – Przez te trzy dekady w lokalnym samorządzie zmieniały się nazwiska, podejmowano wiele ważnych decyzji. Starsi mieszkańcy doskonale wiedzą jak bardzo pod względem demograficznym i infrastrukturalnym zmieniała się w tym czasie Gmina Kolbudy. Systematycznie wzrasta nam liczba mieszkańców i firm, które chcą u nas prowadzić działalność. Stwarzamy więc chyba dobre warunki do życia i dla przedsiębiorczości. To zasługa wszystkich, którzy decydowali o kierunkach rozwoju gminy na przestrzeni tych trzydziestu lat. Wszystkim należą się dziś podziękowania za pracę na rzecz naszych mieszkańców. Myślę, że nie zmarnowaliśmy tego czasu i możemy mieć dziś satysfakcję świętując rocznicę pamiętnego głosowania.

Tradycje samorządu terytorialnego w Polsce wywodzą się jeszcze z Konstytucji 3 Maja. Samorząd istniał również na wszystkich ziemiach polskich objętych zaborami. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wprowadziła go także konstytucja marcowa z 1921 roku. Samorząd zlikwidowano w Polsce w roku 1950, a przywrócono go dopiero w roku 1990. Powołano wówczas do życia samorząd terytorialny jako podstawową formę lokalnego życia publicznego najpierw na szczeblu gminy, a od 1999 roku także na szczeblach powiatu i województwa. W 2000 roku ustanowiono Dzień Samorządu Terytorialnego, obchodzony co roku 27 maja.

WYKAZ Wójtów Gminy Kolbudy w latach 1990-2023

WYKAZ Przewodniczących Rady  Gminy Kolbudy  w latach 1990-2023: