Etapy przygotowania strategii

Podstawa prawna opracowania

Do roku 1974 częścią składową zatwierdzanych planów zagospodarowania przestrzennego był tzw. "Program", który również od strony potrzeb społeczno-gospodarczych, przedstawiał problematykę rozwoju danego terenu. Programy te miały stać się podstawą do tworzenia "pięcioletnich planów gospodarczych". Często były jednak przeszkodą, ponieważ były zbyt rzetelne i niezależne, wręcz niezgodne z "polityką". W latach 1975 — 1994 "Programy rozwoju" umieszczane były w opisowej, niezatwierdzanej części miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nazywanych wówczas planami ogólnymi.

Obecnie podstawą prawną uchwalenia Strategii Rozwoju Gminy jest ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 1996r. Dz.U. Nr 13, poz. 74 z późn. zm.).

Wymogi formalne

W obecnie obowiązujących aktach prawnych opisano jedynie wymogi dotyczące sposobu opracowania i zawartości Strategii Kraju oraz Strategii Województw. Strategia Gminy nie wymaga formalnie żadnych opinii ani uzgodnień, lecz ze względu na możliwość wystąpienia kolizji programowych, należy przed przedstawieniem wersji końcowej zasięgnąć opinii Zarządu Powiatu i Zarządu Województwa.

Przyjęta metodologia

Zadaniem zespołu przygotowującego Strategię jest jedynie zebranie informacji i wniosków, usystematyzowanie ich i kolejne, nawet wielokrotne formowanie zamierzeń i zadań gminy z uwzględnieniem bliższej i dalszej przyszłości, zgodnie z przeprowadzonymi dyskusjami przedstawicieli społeczeństwa i samorządu.

Zespół przygotowujący projekt Strategii Rozwoju zaproponował metodę jej opracowania polegającą na przyjęciu i opisaniu dwóch punktów kluczowych dla gminy:

  1. gdzie gmina jest w chwili obecnej — punkt A
  2. gdzie ma być za 10 lat (w 2020 roku) — punkt B

Następnie na tej kanwie, po scharakteryzowaniu ww. punktów (sytuacji) zaproponowano wypracowanie kolejnych kroków dla różnych dziedzin rozwoju, prowadzących gminę z punktu A do punktu B. Dla poszczególnych dziedzin kolejne wykonywane kroki to cele operacyjne. Opisanie różnic między punktami A i B (zdefiniowanie problemów, diagnoza braków, wyłonienie najbardziej wyróżniających się potrzeb i największych sukcesów) ma na celu wybranie dziedzin, nad którymi trzeba pracować w dalszym rozwoju gminy. Ich analiza przynosi propozycje konkretnych idei programów rozwojowych.

Ostatnim etapem tego procesu powinna być, po przyjęciu Strategii przez Radę Gminy, cykliczna weryfikacja jej realizacji. Zaleca się, aby następowało to poprzez opracowanie i wykonanie poszczególnych programów i projektów wynikających z zapisów Strategii, a następnie ocenę porównawczą założonych i uzyskanych tą drogą efektów pod kątem uzyskania celu strategicznego i celów operacyjnych. Ważne jest, że wymienione w Strategii programy i projekty to idee programów i projektów rozwojowych (IPR), które wymagają oddzielnego szczegółowego opracowania, a ich zbiór nie jest zamknięty. Niezbędne będzie m.in. wypracowanie dla nich planów działania (w tym określonych w czasie) ściśle powiązanych ze źródłami i zasadami finansowania oraz mierzalnych kryteriów oceny.

Metoda ta wywodzi się bezpośrednio z instrukcji opracowanych dla NATO dotyczących sposobów postępowania przy dochodzeniu do strategicznych decyzji - Military Decision Making Process (proces podejmowania decyzji wojskowych). W sposób autorski rozwinięta została ona o:

  • elementy partycypacji społecznej
  • informacje pozyskane z Narodowego Programu Foresight POLSKA 2020
  • licznych opisów metodologii opracowania przyjętych Strategii Rozwoju przez wybrane gminy w kraju (m.in. miast i gmin: Gdańska, Poznania, Warszawy, Krakowa, Łodzi, Mosiny, Krasiczyna, Iławy, Bytomia, Klecka, Liwu, Czerska, powiatu Starogardu Gdańskiego)
  • opracowań Pani dr Elżbiety Krawczyk (The Futures Academy DIT Irlandia)
  • opracowań Pana dr Andrzeja Sztando (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu na Wydziale Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze) 

Bezdyskusyjne jest, że docelowy punkt (punkt B) musi być zgodny ze strategiami administracji wyższego rzędu, czyli Strategią województwa i kraju. Zawsze niezbędne jest również zweryfikowanie przyjętego celu (punktu B) w stosunku do tendencji rozwoju sąsiednich gmin w tym najsilniejszej — Gdańska. Żadna gmina nigdy nie istnieje sama, a procesy wzajemnych powiązań w tym konkretnym przypadku, są bardzo silne.

Dla określenia punktów kluczowych (A i B) jako niezbędną wskazano potrzebę sporządzenia badań społecznych i możliwie jak najszerszych konsultacji społecznych projektu Strategii, w celu określenia, co się mieszkańcom gminy nie podoba, czego brakuje oraz w jakiej gminie chcieliby wszyscy mieszkać w przyszłości.

Możliwie jak najbardziej szczegółowy opis punktu wyjściowego (punkt A) pozwala również na postawienie diagnozy ogólnej sytuacji gospodarczo-społecznej gminy opartej również na opiniach mieszkańców i ich postrzeganiu sytuacji. Fakt ten też jest bardo ważny dla wyznaczania przyszłych celów rozwoju gminy oraz może być wyraźną wskazówką do pracy nad zmianą wizerunku gminy w świadomości samych jej mieszkańców (również, jeśli to konieczne dla polityki wójta).

Etapy przygotowania Strategii

Poniżej przedstawiono przyjęty harmonogram prac przy sporządzaniu projektu Strategii.

Etap I:

  • Spotkania informacyjne z mieszkańcami gminy prowadzone przez Zespół Strategiczny (kwiecień - maj 2010r.)
  • Przeprowadzenie badań społecznych przez Pracownię Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego: ankiety dostarczane bezpośrednio do mieszkańców oraz lokalnych liderów (maj 2010r.)
  • Zgromadzenie danych i informacji, przygotowanie Raportu o stanie gminy - Pracownia Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego (czerwiec 2010r.)
  • Zbieranie wniosków, uwag i sugestii (do końca czerwca 2010r.)

Etap II:

  • Sporządzenie projektu Strategii (lipiec - sierpień 2010r.)

Etap III:

  • Konsultacje społeczne projektu Strategii (wrzesień 2010r.)

Etap IV:

  • Przedstawienie projektu Strategii pod obrady Rady Gminy (ostatnia dekada 2010r.)

Partycypacja społeczna

Przy sporządzaniu założeń do projektu Strategii Rozwoju Gminy Kolbudy przyjęto nacisk na możliwe jak najszersze włączenie wszystkich zainteresowanych do prac przy jej opracowaniu. Tak ważny dokument dla przyszłości gminy nie może być opracowany bez udziału mieszkańców gminy, stowarzyszeń pozarządowych, przedsiębiorców i działaczy społecznych. W ramach prac nad strategią miały miejsce m.in. następujące wydarzenia:

    1. Warsztaty wprowadzające dla Radnych i Sołtysów Gminy Kolbudy - 10.04.2010r.
    2. Spotkanie z pracownikami Urzędu Gminy w Kolbudach - 20.04.2010r. (UG Kolbudy)
    3. Spotkania informacyjne i dyskusja wstępna z mieszkańcami:
      • 26.04.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Kolbudy (GOK Kolbudy)
      • 27.04.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Otomina (Ośrodek Gazowni Otomin)
      • 28.04.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Bielkówka (Szkoła Bielkówko)
      • 05.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Czapielska (GOK Kolbudy)
      • 05.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Łapina (GOK Kolbudy)
      • 06.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Nowin, Babiegodołu (GOK Kolbudy)
      • 06.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Bąkowa (GOK Kolbudy)
      • 07.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Ostróżek (Świetlica Ostróżki)
      • 07.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Buszkowy (Szkoła Buszkowy)
      • 10.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Lisewca (Świetlica Lisewiec)
      • 10.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Pręgowa (Dom Kultury Pręgowo)
      • 11.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Bielkowa (Szkoła Lublewo)
      • 11.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Lublewa (Szkoła Lublewo)
      • 12.05.2010r. godz. 16.30 mieszkańcy Jankowa (Świetlica Jankowo)
      • 12.05.2010r. godz. 19.00 mieszkańcy Kowal (Świetlica Kowale)
    4. Spotkania - dyskusja nad SWOT dla Gminy Kolbudy
      • 13.05.2010r. godz. 16.30 Sołtysi Gminy Kolbudy (UG Kolbudy)
      • 14.05.2010r. godz. 19.00 Radni Gminy Kolbudy (UG Kolbudy)
    5. Badania społeczne z lokalną społecznością (ankiety poprzedzone spotkaniami informacyjnymi) zrealizowane przez Pracownię Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego - kwiecień — maj 2010r.
    6. Badania lokalnych liderów, pracodawców oraz przedstawicieli instytucji edukacyjnych, kulturalnych i sportowych zrealizowane przez Pracownię Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego - maj 2010r.
    7. Przyjmowanie wszelkich uwag, wniosków i sugestii przez wyznaczony do tego celu referat w Urzędzie Gminy Kolbudy, w tym m.in. dodatkowa otwarta ankieta dla mieszkańców (podzielono na dwa etapy: kwiecień — czerwiec 2010r. oraz wrzesień — październik 2010r.)
    8. Spotkanie z pracownikami urzędu - konsultacyjne nad projektem Strategii - 20.09.2010r.
    9. Spotkanie z Radnymi i Sołtysami - konsultacyjne nad projektem Strategii - 20.09.2010r.
    10. Spotkania konsultacyjne nad projektem Strategii z mieszkańcami:
      • 28.09.2010r. godz. 18.00 mieszkańcy Lublewa, Bąkowa, Bielkowa, Bielkówka (Szkoła Bielkówko)
      • 29.09.2010r. godz. 18.00 mieszkańcy Czapielska, Buszkowy, Pręgowa, Ostróżek, Lisewieca, Babiegodołu (GOK Kolbudy)
      • 30.09.2010r. godz. 18.00 mieszkańcy Otomina (Hotel Otomin)
      • 01.10.2010r. godz. 18.00 mieszkańcy Kowal, Jankowa (Świetlica Kowale)
      • 04.10.2010r. godz. 18.00 mieszkańcy Kolbud, Łapina (GOK Kolbudy)
      • 22.10.2010r. godz. 17.00 zainteresowani mieszkańcy całej gminy (GOK Kolbudy)

 

Protokoły sporządzone z wyżej wymienionych spotkań zostały zebrane w załączniku do n iniejszej Strategii - „Dokumentacja prac przy sporządzaniu Strategii Rozwoju gminy Kolbudy na lata 2010 —2020."

 

Dokumenty strategiczne dotyczące bezpośrednio Strategii Rozwoju Gminy

Strategia Powiatu Gdańskiego

W okresie, kiedy sporządzano projekt niniejszej Strategii Powiat Gdański nie opracował jeszcze takiego dokumentu. Sporządzone zostały dokumenty innej rangi. Dołożono wszelkich starań, aby osiągnąć zgodność z nimi Strategii Rozwoju Gminy Kolbudy. Można tu m.in. wymienić:

  • Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony porządku publicznego i bezpieczeostwa obywateli
  • Projekt Strategii Rozwoju i Promocji Turystyki Kulturowej Regionu Południowego Bałtyku
  • Powiatowy Program na Rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Gdańskiego na okres 2007 — 2015
  • Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszaru Wiejskiego dla gmin Pruszcz Gdański, Cedry Wielkie, Kolbudy, Pszczółki, Suchy Dąb i Trąbki Wielkie
  • Społeczna analiza sytuacji wyjściowej dla Lokalnej Grupy Działania gmin: Pruszcz Gdański, Pszczółki, Trąbki Wielkie, Kolbudy, Suchy Dąb oraz Cedry Wielkie
  • Plan Odnowy Sołectwa Ostróżki
  • Plan Odnowy Sołectwa Kowale
  • Diagnoza obszaru objętego działaniem Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich tereny gmin Pruszcz Gdaoski, Cedry Wielkie, Pszczółki, Kolbudy, Suchy Dąb, Trąbki Wielkie
  • Diagnoza obszaru objętego działaniem Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich — tereny Gminy Kolbudy
  • Koncepcja rozwoju systemu rowerowego w Województwie Pomorskim – Zielona Księga
  • Memorandum Metropolii Gdańskiej
  • Wyniki samooceny przeprowadzonej metodą CAF w Urzędzie Gminy Kolbudy 

Strategia Województwa Pomorskiego

Na podstawie zapisów umieszczonych w Strategii Województwa Pomorskiego sformułowano następujące wytyczne do Strategii Rozwoju gminy Kolbudy na lata 2010 — 2020:

Charakterystyka regionu:

  • region czystego środowiska; wysokiej jakości życia; atrakcyjnej i spójnej przestrzeni
  • region rozwoju opartego na wiedzy, umiejętnościach, aktywności i otwartości mieszkańców; silnej i zróżnicowanej gospodarki
  • region partnerskiej współpracy
  • region kultywowania wielokulturowego dziedzictwa oraz tradycji morskich i solidarnościowych

W założeniach region Województwa Pomorskiego to:

  • REGION KONKURENCYJNY
  • REGION SPÓJNY
  • REGION DOSTĘPNY

Ważne dla formułowania strategii powiatów i gmin, jest fakt, że w regionie występują dwa zjawiska:

  • wysokie zróżnicowania wewnątrz regionu
  • wzrost gospodarczy nie niweluje dysproporcji

Obecna sytuacja w województwie pomorskim:

  • największy przyrost naturalny w Polsce
  • najwyższa dynamika eksportu w kraju
  • 70% wartości regionalnej gospodarki powstaje w usługach
  • sektor MŚP należy do najbardziej rozwiniętych w Polsce
  • największy w kraju potencjał przemysłów morskich
  • rolnictwo ma warunki dla bardzo różnorodnych form rozwoju
  • prawie największy w Polsce odsetek osób z wyższym wykształceniem
  • duży potencjał instytucji edukacyjnych, naukowych i pozarządowych
  • wysokie walory środowiska przyrodniczego i kulturowego
  • bogata spuścizna historyczna i etniczna
  • silne tradycje i nowe formy współpracy bałtyckiej
  • bardzo niski wskaźnik zatrudnienia
  • wysokie bezrobocie, zwłaszcza wśród ludzi młodych i na wsi
  • słaba zdolność przyciągania bezpośrednich inwestycji zagranicznych
  • najwyższe w Polsce wskaźniki przestępczości
  • wysoka liczba korzystających ze świadczeń pomocy społecznej
  • wysoka zachorowalność i umieralność na choroby nowotworowe
  • dostępność transportowa należy do najniższych w Polsce 

Wizja Województwa Pomorskiego: WOJEWÓDZTWO POMORSKIE - ZNACZĄCY PARTNER W REGIONIE MORZA BAŁTYCKIEGO

Strategia Rozwoju Kraju

Na terenie gminy Kolbudy w okresie opracowywania niniejszej Strategii nie były planowane zadania realizowane przez administrację rzadową (z wyłączeniem wojewódzkiej), co sprawiło, że założenia SRK nie przekładają się bezpośrednio na jej sytuację. Jedyną kwestią mającą wpływ na przyszłość gminy, z racji jej lokalizacji w bezpośrednim sąsiedztwie Trójmiasta, jest zakładany rozwój miejskich zespołów metropolitalnych.