Punkt A - Jaka jest sytuacja w Gminie dzisiaj?

Diagnoza demograficzno-gospodarcza

Pełną treść diagnozy zawarto w:

pdf Raporcie stanowiącym załącznik do niniejszej Strategii (830 KB)

Lokalizacja

Gmina Kolbudy charakteryzuje się dogodnym położeniem w strefie podmiejskiej Aglomeracji Gdańskiej. Z centralnie położonej w gminie miejscowości Kolbudy do centrum Gdańska jest ok. 15km, do centrum Gdyni ok. 30km, do ośrodka powiatowego - Pruszcza Gdańskiego ok. 11km. Największe wsie w gminie są korzystnie zlokalizowane w pobliżu Gdańska i stanowią zaplecze osadnicze miasta.

Jednocześnie Gmina Kolbudy stanowi z racji przebiegającej przez jej teren drogi nr 221 dla ww. miast "bramę" do pojezierza Kaszubskiego.

Zainwestowanie

Struktura sieci osadniczej wykazuje narastanie intensywności zabudowy w kierunku do granicy z Gdańskiem wzdłuż osi drogi nr 221. Na terenach przylegających do stolicy województwa wybudowano zespoły zabudowy wielorodzinnej, która poza kilkoma wyjątkami, nie występuje nigdzie indziej na terenie gminy. Funkcje usługowe w naturalny sposób ciążą do osi ww. drogi i zlokalizowanej przy wschodniej granicy gminy obwodnicy Trójmiasta. Najcenniejsze tereny leśne zlokalizowane są w północnej i zachodniej części gminy, a wysoko ceniony otwarty krajobraz łąk i pól znajduje się w jej południowej części. Zwiększające się tempo zabudowy m.in. Czapielska, Pręgowa i Bielkówka może jednak wpłynąć na zmianę sytuacji.

Duży wpływ na inwestycje lokalizowane w gminie Kolbudy ma istniejące przy północno-wschodniej granicy składowisko śmieci w Szadółkach. Na terenie gminy nie rozwinął się przemysł ciężki.

Demografia

Położenie oraz oferta mieszkaniowa są główną przyczyną znacznego wzrostu liczby ludności w całej gminie, jak i w poszczególnych miejscowościach. W stosunku do roku 2000 liczba ludności w gminie wzrosła o ok. 80%. W okresie 2000 — 2010 największy wzrost liczby ludności odnotowano we wsi Kowale (prawie czterokrotny wzrost), Otomin, Bąkowo, Lublewo Gdańskie i Jankowo Gdańskie. Ludność gminy Kolbudy stanowi 14,6% ludności powiatu gdańskiego i gmina jest drugą pod względem liczby ludności gminą wiejską w powiecie.

W ramach Gminy Kolbudy najwięcej ludności zamieszkuje we wsi gminnej Kolbudy, około 27% ogółu mieszkańców gminy. Na drugim miejscu jest miejscowość Kowale, a trzecią pozycję zajmuje Lublewo Gdańskie. Te trzy wsie w sumie są zamieszkiwane przez 56,2% wszystkich mieszkańców gminy.

Mieszkańcy Gminy Kolbudy to przede wszystkim ludzie młodzi w wieku 20 — 45 lat, a zatem w wieku produkcyjnym mobilnym. Jest to duży atut gminy, gdyż osoby w tym wieku są zazwyczaj aktywne zawodowo i przynoszą gminie dochód w postaci podatku. Wśród mieszkańców gminy największy jest udział ludności w wieku 30 — 39 lat. Tylko niewielki odsetek mieszkańców korzystał z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Analizując strukturę wieku mieszkańców zauważyć można w przedziale wiekowym 25 — 34 lata znaczną przewagę liczby kobiet nad mężczyznami. Jest to o tyle niepokojące, że jest to tzw. wiek gospodarstwotwórczy, a zatem mieszkanki Gminy Kolbudy mogą mieć trudności w znalezieniu partnera na terenie swojej gminy.

Pozytywnym symptomem jest stosunkowo duża liczebność najmłodszych roczników, szczególnie grupy wieku od 0 do 4 lat. Wynika to z wejścia wyżu demograficznego lat 80-tych w okres zakładania rodzin, ale świadczy również o sprzyjających warunkach do tego celu na obszarze gminy. W gminie wzrasta udział osób w wieku produkcyjnym, natomiast maleje udział osób w wieku przedprodukcyjnym. Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym utrzymuje się na ustabilizowanym poziomie. Udział wieku grupy przedprodukcyjnej jest jednak nadal wyższy od udziału grupy poprodukcyjnej, co świadczy o młodym społeczeństwie. Udział grupy poprodukcyjnej jest w gminie Kolbudy znacznie niższy od średniej dla obszarów wiejskich w Polsce.

W Gminie Kolbudy w ostatnich latach wzrastała liczba urodzeń. Rok 2008 był rekordowy pod tym względem. Natomiast zgony utrzymują się na w miarę stabilnym poziomie ok. 60 — 70 osób rocznie. Wskaźnik liczby zgonów na 1000 mieszkańców był znacznie niższy od średniego wskaźnika dla obszarów wiejskich w Polsce oraz niższy od średniego wskaźnika dla powiatu gdańskiego. Wskaźnik przyrostu naturalnego w Gminie Kolbudy był znacząco wyższy od średniego wskaźnika dla obszarów wiejskich w Polsce. Również na tle powiatu Gmina Kolbudy osiągnęła wyższy wskaźnik. Ze względu na dodatni przyrost naturalny oraz dużą liczbę dzieci zapotrzebowanie na usługi opieki przedszkolnej oraz oświaty nie będzie malało. Pod względem dostępności usług oświaty największy niedobór można zaobserwować w miejscowości Kowale, gdzie widoczna jest młoda struktura wieku i wysoka liczba dzieci przy braku publicznej szkoły podstawowej.

Jedynie pod względem wskaźnika małżeństw na 1000 mieszkańców Gmina Kolbudy osiąga wskaźniki niższe zarówno w porównaniu z powiatem, jak i obszarami wiejskimi w Polsce.

Gmina Kolbudy od lat charakteryzuje się dodatnim saldem migracji, co oznacza, że co roku więcej osób do gminy napływa niż z niej odpływa. W ciągu ostatnich dziesięciu lat saldo migracji kształtowało się na poziomie od 170 do prawie 500 osób. Zdecydowana większość nowych mieszkańców przeprowadziła się na teren gminy z miast.

Największy odsetek osób pracujących w Gminie Kolbudy zatrudniony jest przemyśle i budownictwie oraz w usługach. Natomiast pracujący w rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie oraz w rybactwie stanowią wielkość marginalną.

Poziom bezrobocia w gminie począwszy od 2003 roku systematycznie maleje, z niewielkim wzrostem w roku 2009, co było spowodowane globalnym kryzysem gospodarczym. Poziom ten w 2009 roku w Gminie Kolbudy był najniższy na tle pozostałych gmin wiejskich powiatu gdańskiego. Również na tle powiatu oraz województwa, a także w porównaniu z sąsiednim Miastem Gdańsk udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym w gminie był najniższy.

Bezrobotni mieszkańcy Gminy Kolbudy to przede wszystkim osoby nisko wykwalifikowane, najczęściej w wieku 26 — 45 lat. Osoby pozostające bez pracy to głównie osoby tzw. trwale bezrobotne, czyli mające status bezrobotnego powyżej 12 miesięcy. Ich odsetek to prawie 70% ogółu bezrobotnych.

Gospodarka

Dzięki swojemu położeniu w sąsiedztwie Aglomeracji Trójmiejskiej Gmina Kolbudy posiada dogodne warunki do rozwoju gospodarczego. Gmina utraciła wiejski charakter, a struktura podmiotów gospodarczych w gminie charakterystyczna jest dla miast. Struktura podmiotów według sekcji pokazuje wysoki udział podmiotów z branż: handel i naprawy, obsługa nieruchomości i firm, przemysł i budownictwo. Funkcjonujące tu podmioty nie są skierowane na zaspokojenie potrzeb endogenicznych, a ich działalność wykracza poza granice gminy. Dodatkowo, mieszkańcy Gminy Kolbudy charakteryzują się dużą przedsiębiorczością indywidualną. Liczba podmiotów gospodarczych w gminie systematycznie wzrasta. W roku 2000 zarejestrowanych w gminie było 765 podmiotów, natomiast w roku 2009 ich liczba wynosiła już 1509. Widać wyraźną dominację sektora prywatnego. W strukturze podmiotów sektor publiczny wynosił w 2009 roku 1,3%, a więc stanowił wartość marginalną.

Turystyka i rekreacja

Gmina Kolbudy charakteryzuje się dużymi walorami krajobrazowymi. Urozmaicona rzeźba terenu, bogata sieć hydrograficzna oraz szata roślinna wpływa na atrakcyjność turystyczną gminy. Jednak na dzień dzisiejszy gmina charakteryzuje się umiarkowanym rozwojem turystycznej bazy noclegowej. Według danych z 2009 roku baza noclegowa w gminie obejmuje 8 obiektów, a liczbę miejsc noclegowych w Gminie Kolbudy ocenia się na 685. Od niedawna otwarty jest jeden basen, w lasach wyznaczono atrakcyjną sieć szlaków turystycznych, a niedaleko Lublewa zlokalizowana jest strzelnica.

W Gminie Kolbudy można skorzystać z nietypowej rozrywki w postaci przejażdżki drezyną kolejową po torach kolejowych wyłączonych z regularnego użytkowania.

Na terenie Gminy Kolbudy znajdują się 4 obiekty, które zostały wpisane do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Pomorskiego, a całkowita ilość obiektów wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków Województwa Pomorskiego wynosi 250. Oprócz zabytków w Gminie Kolbudy na uwagę zasługują elektrownie wodne na rzece Raduni i jej kanałach. Są to ponad pięćdziesięcioletnie wciąż działające obiekty. Osobliwością i ciekawostką jest prywatne Muzeum Staroci Szczepana Czerwińskiego we wsi Pręgowo. Całość składa się na bogatą ofertę turystyczną wartą promocji oraz zapewnienia odpowiedniej infrastruktury.

Diagnoza społeczna

Pełną treść diagnozy zawarto w:

pdf Raporcie stanowiącym załącznik do niniejszej Strategii (3.38 MB)

Podstawą opracowania były badania przeprowadzone wśród mieszkańców gminy Kolbudy w maju 2010 roku. Badania przeprowadzone zostały przez Pracownię Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego, jej pracownicy przygotowali także raport podsumowujący wyniki badań. Ich uzupełnieniem były badania prowadzone za pomocą Internetu (ankiety do pobrania ze strony www.kolbudy.pl), analiza danych dotyczących frekwencji wyborczej, a także analiza treści dwóch publikacji: Biuletyn Informacyjny Rady i Urzędu Gminy w Kolbudach Nasza Gmina oraz Echo Pruszcza - Tygodnik lokalny dziennika Polska Dziennik Bałtycki.

Ogólna charakterystyka mieszkańców gminy

Wyniki dotyczące okresu zamieszkania na terenie gminy wskazują, że jedynie co czwarta osoba mieszkała tam od urodzenia, także co czwarta osoba mieszkała tam 5 lat lub krócej. Największy odsetek osób osiedlających się na terenie gminy wystąpił w miejscowościach Otomin, Jankowo i Kowale. Zauważyć należy, że dwie ostatnie miejscowości prawie w połowie zamieszkiwane były przez osoby, które osiedliły się na terenie gminy Kolbudy co najwyżej 5 lat temu. W przypadku pozostałych miejscowości jedna trzecia osób mieszkała tam od urodzenia. Ponadto, w miejscowościach Kolbudy i Łapino zauważyć można było najniższy w gminie odsetek osób mieszkających tam 5 lat lub krócej.

Wyniki badań wskazują na przestrzenne zróżnicowanie poziomu dochodów netto w gospodarstwach domowych. Co piąty mieszkaniec gminy mieszkał w gospodarstwie domowym, które osiągało dochody netto w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa na poziomie minimum socjalnego lub były niższe. Ponadto, 3,7% mieszkańców żyło w gospodarstwach domowych, które osiągały dochody netto w przeliczeniu na członka gospodarstwa na poziomie minimum biologicznego lub były niższe. Świadczy to o stosunkowo dobrej sytuacji materialnej mieszkańców gminy jako całości - na poziomie Polski odsetek osób żyjących poniżej granicy ubóstwa szacowany jest w niektórych opracowaniach nawet na 60%.

Dane uzyskane z Gminnego Ośródka Pomocy Społecznej za lata 2007 — 2009 nie pozwalają na wskazanie żadnego trendu. Stosunkowo stabilny poziom świadczeń pomocy społecznej, co świadczyć może o tym, że są one przyznawane tej samej grupie osób, która ze względu na swoją sytuację materialną może być zagrożona wykluczeniem społecznym oraz zjawiskiem uzależnienia od świadczeń pomocy społecznej i dziedziczenia biedy.

W przypadku mieszkańców Gminy Kolbudy zaobserwować można zależność pomiędzy osiąganym dochodem netto na każdego z członków gospodarstwa domowego a okresem zamieszkania na terenie gminy - wyższe dochody osiągały osoby krócej mieszkające na terenie gminy (okres zamieszkania do 15 lat).

Porównanie odetka osób zameldowanych na terenie gminy wskazało, że był on najniższy na terenie miejscowości Otomin oraz Jankowo i Kolwale, a więc miejscowościach charakteryzujących się największym odsetkiem ludności napływowej.

Najwyższy odsetek osób, które nie zameldowały się na terenie gminy Kolbudy występował wśród osób, które mieszkały na terenie gminy 5 lat lub krócej. Wysoki odsetek osób niezameldowanych występował także wśród osób, które zamieszkiwały gminę od 6 do 15 lat. Jest to niepokojące, gdyż są to osoby osiągające najwyższe dochody, co oznacza, że wpływy z ich podatków nie były przekazywane do Gminy Kolbudy, co z kolei przekładało się na niższy budżet i mniejsze możliwości inwestycyjne gminy.

Mieszkańców gminy Kolbudy charakteryzuje stosunkowo wysoki poziom wykształcenia. Wyższy niż przeciętny dla gminy odsetek osób z wykształceniem wyższym widoczny był także wśród mieszkańców o krótszym stażu zamieszkiwania na terenie gminy - do 10 lat.

Wśród przyczyn zamieszkania na terenie gminy Kolbudy dominuje chęć ucieczki z miasta, a także niższa cena domu lub mieszkania, decyzja pozostałych członków rodziny oraz walory krajobrazowe i przyrodnicze wybranego miejsca zamieszkania. Widoczne są jednak pewne różnice motywacji zamieszkania na terenie poszczególnych sołectw.

W przypadku mieszkańców Otomina powodem równie ważnym, co chęć ucieczki z miasta, były walory przyrodnicze i krajobrazowe miejscowości. Także w przypadku Babiegodołu, Bielkówka, Buszkowych, Czapielska, Lisewca, Nowin, Ostróżek i Pręgowa walory przyrodnicze i krajobrazowe miejscowości były ważnym czynnikiem wpływającym na decyzję o zamieszkaniu w tych miejscowościach. Z kolei w przypadku Kolbud, Łapina, Bąkowa, Bielkowa i Lublewa decyzja o zamieszkaniu na terenie gminy w większym stopniu niż przeciętnie uzależniona była od decyzji pozostałych członków rodziny.

Z kolei mieszkańcy Jankowa i Kowal najczęściej decydowali się na przeprowadzkę ze względów na niższe ceny domów i mieszkań. Były to jedyne sołectwa, w których chęć ucieczki z miasta nie była dominującą motywacją zmiany miejsca zamieszkania.

Widoczny jest także związek między okresem zamieszkiwania na terenie gminy a powodami wyboru tego miejsca zamieszkania - u osób, które na terenie gminy mieszkają krócej widoczny jest większy udział motywacji ekonomicznych, a także częściej wskazywana była chęć ucieczki z miasta. Jedynie 6,0% mieszkańców było niezadowolonych z faktu zamieszkiwania na terenie gminy, odsetek ten wzrastał jedynie w przypadku Jankowa i Kowal, gdzie wynosił 11,2%. Nie zanotowano wyraźnej zależności pomiędzy okresem zamieszkiwania w gminie a poziomem zadowolenia z miejsca zamieszkania. 

Identyfikacja z gminą i wizerunek gminy

Zdecydowana większość mieszkańców czuje się związana z Gminą Kolbudy. Najwyższy odsetek osób, które nie czują się związane zauważyć można w Jankowie i Kowalach. Widoczna jest także zależność pomiędzy stopniem przywiązania do gminy a okresem zamieszkiwania na jej terenie. Osoby mieszkające dłużej w gminie czują się z nią bardziej związane niż osoby z krótszym stażem.

Aktywność społeczna mieszkańców

Zdecydowana większość mieszkańców zainteresowana jest polityką lokalną oraz sprawami rozwoju gminy. Po raz kolejny widoczne jednak jest zróżnicowanie poziomu tego zainteresowania w zależności od miejsca zamieszkania oraz stażu zamieszkania na terenie gminy. Porównanie informacji dotyczących frekwencji wyborczej wskazuje na Kolbudy, jako gminę charakteryzującą się wyższym niż przeciętny dla Polski poziom uczestnictwa w wyborach ogólnokrajowych. Ponadto, frekwencja wyborcza w gminie Kolbudy od roku 2003 jest znacząco wyższa niż przeciętna frekwencja na terenach wiejskich.

O raczej wysokim poziomie aktywności społecznej na terenie gminy świadczy nie tylko liczba zarejestrowanych na jej obszarze organizacji i stowarzyszeń, lecz przede wszystkim działania samych mieszkańców. Co ósmy mieszkaniec gminy należy do co najmniej jednego stowarzyszenia, organizacji lub partii politycznej.

Aktywność społeczna mieszkańców Kolbud nie ogranicza się wyłącznie do udziału w wyborach i przynależności do stowarzyszeń czy organizacji, przejawia się także w działaniu - co czwarty mieszkaniec gminy w przeciągu ostatniego roku uczestniczył w pracach społecznych na rzecz lokalnej społeczności. Mieszkańcy gminy Kolbudy wykazują się wyższą aktywnością społeczną niż przeciętny Polak. Co więcej, co trzeci mieszkaniec gminy odczuwa potrzebę zaangażowania się w pracę na rzecz środowiska lokalnego.

W przypadku podejmowania prac na rzecz społeczności lokalnej większa potrzebę działania wykazują raczej mieszkańcy o krótszym stażu zamieszkania na terenie gminy.

Powiązania funkcjonalne

Analizie poddano nie tylko deklarowane przez mieszkańców emocjonalne przywiązanie do gminy oraz chęć dlaczego tam zamieszkiwania, ale także stopień w jakim ich codzienne aktywności związane są z terenem gminy Kolbudy.

Wyniki tego porównania wskazują, że Gmina Kolbudy jest traktowana przez mieszkańców jako sypialnia, w niewielkim stopniu spełnia inne funkcje w życiu mieszkańców.

Mieszkańcy gminy w najwyższym stopniu związani są z Gdańskiem - tam najczęściej pracują, tam korzystają z oferty handlowo-usługowej, tam też najczęściej odwiedzają przyjaciół i znajomych, często także członków rodziny. Związki z gminą najczęściej wynikają z uwarunkowań administracyjnych - sprawy urzędowe respondenci załatwiają na terenie gminy, chociaż równie często w siedzibie powiatu.

Problemy w funkcjonowaniu gminy

W ramach diagnozy problemów i trudności w funkcjonowaniu gminy analizie poddano listy od mieszkańców gminy zamieszczane w rubryce Listy do wójta "Biuletynie Informacyjnym Rady i Urzędu Gminy w Kolbudach Nasza gmina". Najczęściej przez czytelników wskazywane były problemy związane ze stanem infrastruktury drogowej (zły stan dróg, brak dróg, brak chodników, brak parkingów) - tematyki tej dotyczyła co trzecia wypowiedź. Co dziesiąta opina, uwaga lub pytanie dotyczyło kwestii związanych z problemami środowiska lub bezpieczeństwa. W przypadku zagadnień środowiskowych pytania dotyczyły wysypiska w Szadółkach, nielegalnych wysypisk śmieci oraz nielegalnego ich spalania, a także rozbudowy sieci kanalizacyjnej, alternatywnych sposobów ogrzewania, a także liczby i lokalizacji koszy na śmieci oraz pojemników do segregacji odpadów, a także ekranów dźwiękoszczelnych. Pytania z zakresu bezpieczeństwa najczęściej dotyczyły pomysłu powołania straży gminnej, a także problemu łamania przepisów drogowych (nadmierna prędkość, parkowanie w miejscach niedozwolonych).

Często pojawiały się pytania dotyczące zagadnień związanych z edukacją (min. rozbudowa i remonty istniejących placówek, budowa szkoły w Kowalach).

W pytaniach skierowanych do wójta pojawiały się także te odnoszące się do komunikacji publicznej, braku czystości, braku oświetlenia, jakości odśnieżania w okresie zimowym, kultury, sportu i rekreacji, gminnych inwestycji oraz zagospodarowania przestrzennego, funkcjonowania Urzędu Gminy oraz problemu wycinki drzew.

Porównanie odpowiedzi respondentów wskazuje na to, że istnieją pewne problemy, niedogodności i utrudnienia wspólne dla całej gminy, jednak ich hierarchia różni się w poszczególnych sołectwach. Wśród funkcji ocenianych przez respondentów na poziomie gminy najwięcej negatywnych ocen uzyskały: dostępność placówek oświatowych, zdrowia i pocztowych. Dostępność placówek oświatowych oceniania była najniżej we wszystkich sołectwach. Ponadto w Babimdole, Bielkówku, Buszkowach, Czapielsku, Lisewcu, Nowinach, Ostróżkach i Pręgowie, a także Bąkowie, Bielkowie i Lublewie niżej niż przeciętnie w gminie oceniano istnienie funkcjonujących świetlic dla dzieci i młodzieży. Z kolei w Jankowie, Kowalach i Otominie niżej niż przeciętnie dla gminy oceniano dostęp do usług bankowych.

Na poziomie gminy najlepiej oceniane były pomoc społeczna, jakość nauczania w szkołach i opieka w przedszkolach, a także funkcjonowanie ośrodka kultury oraz ośrodka sportu. Ponadto, w Jankowie i Kowalach, wyżej niż przeciętnie w gminie oceniano funkcjonowanie świetlicy dla dzieci i młodzieży.

Ponadto, co trzeci mieszkaniec gminy Kolbudy napotyka na problemy w podróżowaniu między poszczególnymi miejscowościami gminy. Jest to problem dotykający równomiernie wszystkie sołectwa, nieco rzadziej występuje w przypadku Jankowa i Kowal.

Wśród najczęściej napotykanych problemów dominowały: korki na drogach, zły stan dróg oraz zbyt mała liczba połączeń komunikacji publicznej.

Zbadano także możliwości korzystania przez mieszkańców z połączeń internetowych - najwyższy odsetek mieszkańców pozbawionych technicznych możliwości korzystania z Internetu występuje w sołectwach oddalonych od osi drogi nr 221 i granicy z Gdańskiem.

Zbadano także opinie mieszkańców co do aspektów funkcjonowania gminy, które powinny zostać jak najszybciej doinwestowane. Także tutaj widoczne są różnice hierarchii celów na poziomie całej gminy oraz poszczególnych sołectw. W całej gminie doinwestowania wymagają przede wszystkim: infrastruktura drogowa, instytucje edukacyjne oraz transport publiczny. Jako niewymagające doinwestowania lub wymagające doinwestowania w dalszej kolejności wskazano: szkolenia dla mieszkańców, rozwój dostępu do Internetu oraz wsparcie dla rolnictwa.

W kilku sołectwach wskazania dotyczące doinwestowania wybranych funkcji były zdecydowanie wyższe niż przeciętnie dla gminy. W przypadku Kolbud i Łapina było to wskazanie potrzeby dofinansowania rozwoju infrastruktury turystycznej oraz wsparcia dla rolnictwa. W przypadku Otomina był to transport i komunikacja publiczna, z kolei w przypadku Babiegodołu, Bielkówka, Buszkowych, Czapielska, Lisewca, Nowin, Ostróżek i Pręgowa zbrojenie terenu i rozwój sieci wodnokanalizacyjnej.

Mieszkańcy wskazali także inwestycje z zakresu infrastruktury rekreacyjnej, które powinny zostać zrealizowane w pierwszej kolejności. Na poziomie gminy były to przede wszystkim sieć ścieżek rowerowych, szlaki piesze krajobrazowe i edukacyjne oraz tor kajakowy na rzece Raduni. W poszczególnych sołectwach poparcie zyskały także inne inwestycje - trasy dla rowerów górskich, budowa boisk. Pomysł rozwoju infrastruktury związanej z ruchem rekonstrukcji historycznych obiektów zyskała poparcie u mieszkańców Otomina, Jankowa, Kowal oraz Babiegodołu, Bielkówka, Buszkowych, Czapielska, Lisewca, Nowin, Ostróżek i Pręgowa.

Mieszkańcy gminy w większości popierają model polityki przestrzennej zakładający ograniczanie zabudowy jedynie na wybranych terenach o najwyższych walorach krajobrazowych. Jedynie mieszkańcy Otomina w wyższym stopniu niż pozostali popierają model zakładający maksymalne ograniczanie terenów zabudowy. W wyższym stopniu model polityki zagospodarowania przestrzennego zakładający maksymalne ograniczanie zabudowy popierają także mieszkańcy o średnim stażu zamieszkiwania na terenie gminy Kolbudy (16 — 20 lat).

W przypadku powstawania na terenie gminy nowych obiektów, mieszkańcy najchętniej widzieliby w bezpośrednim sąsiedztwie swojego miejsca zamieszkania nową zabudowę jednorodzinną, sprzeciw budziłaby budowa pensjonatu. Wyjątkiem jest sołectwo Otomin, gdzie poparcie dla nowej zabudowy jednorodzinnej jest zdecydowanie niższe, a dla pensjonatu zdecydowanie wyższe niż przeciętne w gminie.

Z niskim poparciem we wszystkich sołectwach spotkałaby się budowa nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej.

Mieszkańcy najchętniej poparliby współpracę Gminy Kolbudy z Gdańskiem, opcja ta jest szczególnie bliska mieszkańcom Otomina, Jankowa i Kowal. Mieszkańcy pozostałych sołectw także często popierali współpracę gminy z Gdańskiem, w większym jednak stopniu dostrzegali potrzebę współpracy także z innymi gminami ościennymi, głównie Pruszczem Gdańskim. Dla części mieszkańców bliższa współpraca z Gdańskiem mogłaby ostatecznie zakończyć się połączeniem Gminy Kolbudy z Gdańskiem.

Analizie poddano preferowane przez mieszkańców kierunki rozwoju gminy. Podobnie jak w przypadku problemów dotyczących funkcjonowania gminy, tak w przypadku kierunków rozwoju gminy widoczne są pewne wspólne tendencje, jednak hierarchie celów w poszczególnych sołectwach różnią się.

Na poziomie całej gminy preferowane kierunki to rozwój funkcji wypoczynkowo-rekreacyjnych, edukacyjnych oraz kulturalnych. W przypadku Otomina wyższe poparcie niż rozwój funkcji kulturalnej ma rozwój funkcji biznesowych.

Podsumowanie

Analiza zebranych danych wskazuje na kilka tendencji charakteryzujących mieszkańców gminy Kolbudy:

• przewaga wśród mieszańców ludności napływowej - jedynie co czwarty mieszkaniec gminy mieszka tam od urodzenia, także co czwarty mieszka tam 5 lat lub krócej - najwyższy odsetek ludności napływowej widoczny jest w Kowalach i Jankowie (8,5% mieszkańców mieszkało tam od urodzenia, 46,7% mieszkało tam 5 lat lub krócej), najniższy w rejonie miejscowości Babidół, Bielkówko, Buszkowy, Czapielsk, Lisewiec, Nowiny, Ostróżki, Pręgowo (33,3% mieszkańców mieszkało tam od urodzenia)
• stosunkowo niewielki odsetek osób żyjących poniżej poziomu minimum socjalnego. Jednak istnienie niewielkiej grupy osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej przy dużych dysproporcjach pomiędzy osobami osiągającymi najniższe i najwyższe dochody prowadzić może do marginalizacji osób najuboższych i wykluczenia ich z życia społecznego
• stosunkowo wysoki stopień zamożności mieszkańców, któremu towarzyszy jednak wysoki odsetek osób niezameldowanych na terenie gminy - ich podatki nie zasilają budżetu gminnego
• stosunkowo wysoki poziom wykształcenia mieszkańców
• wysoka aktywność społeczna mieszkańców
• duży potencjał aktywności społecznej - wysoki odsetek osób odczuwających potrzebę zaangażowania w pracę na rzecz środowiska lokalnego (szczególnie w Otominie — 60,0%)
• frekwencja wyborcza powyżej średniej krajowej, charakterystyczna bardziej dla obszarów miejskich niż wiejskich
• zróżnicowanie przestrzenne potrzeb, przekonań i postaw wobec gminy
• codzienne aktywności mieszkańców gminy w większym stopniu związane są z Gdańskiem niż z gminą Kolbudy
• walory krajobrazowe i przyrodnicze, a także kulturowe postrzegane jako największe atuty gminy
• Browar Amber oraz firma Ziaja postrzegane jako przedsiębiorstwa promujące gminę
• problemy w funkcjonowaniu gminy - widoczne są pewne kategorie problemów wspólne dla całej gminy, jednak stopień ich uciążliwości jest różny w poszczególnych sołectwach
• kierunki rozwoju gminy, preferowane inwestycje - widoczne są wspólne tendencje dla całej gminy, jednak hierarchie celów w poszczególnych sołectwach różnią się
• zróżnicowanie przestrzenne postaw i oczekiwań wobec gminy różni się w zależności od okresu zamieszkiwania mieszkańców na terenie gminy. Miejscowości o najwyższym odsetku mieszkańców napływowych są w mniejszym stopniu zintegrowane z gminą, mieszkańcy w mniejszym stopniu są zadowoleni z mieszkania w gminie, w większym stopniu dążą do współpracy z Gdańskiem. Widoczna jest tutaj jednak różnica między mieszkańcami Jankowa i Kowal oraz Otomina. Mieszkańcy Otomina w większym stopniu zainteresowani są sprawami lokalnymi, w większym stopniu zainteresowani są działaniami na rzecz wspólnoty lokalnej. W miejscowościach o wyższym odsetku ludności rdzennej i zasiedziałej widoczny jest wyższy stopień integracji z gminą
• mieszkańcy dostrzegają potrzebę rozwoju terenów rekreacyjnych i turystycznych, jednak nie są przychylni lokowaniu takiej infrastruktury w bezpośrednim sąsiedztwie swojego miejsca zamieszkania. Można mówić tu o funkcjonowaniu syndromu NIMBY (Not In My Back Yard - nie w moim ogródku), gdy mieszkańcy widzą potrzebę pewnych inwestycji, jednak nie zgadzają się na lokowanie ich w swoim sąsiedztwie. Wydaje się jednak, że w przypadku większości sołectw mieszkańcy otwarci są na dyskusje i wspólne rozwiązywanie problemów, nie ma więc podstaw do mówienia o syndromie BANANA (Build Absolutely Nothing Anywhere Near Anything - nie budować niczego nigdzie), czyli postawie społecznej przeciwnej jakimkolwiek inwestycjom
• widoczna we wszystkich sołectwach potrzeba utworzenia miejsc integracji, spotkań społeczności lokalnej, a także urządzonych przestrzeni publicznych oraz zagospodarowanych terenów zielonych
• wskazywane potrzeby inwestycyjne zarówno w sferze infrastruktury technicznej (drogi, sieć wodno-kanalizacyjna, sieć gazownicza, komunikacja publiczna, itp.), jak i w sferze infrastruktury społecznej (żłobki, przedszkola, szkoły, ośrodki zdrowia, miejsca spotkań, alternatywne sposoby spędzania czasu wolnego, itp.). Hierarchia potrzeb inwestycyjnych zmienia się w zależności od sołectwa
• potrzeba utworzenia ogólnogminnego centrum integrującego mieszkańców
• potrzeba integracji mieszkańców o różnym stażu zamieszkiwania na terenie gminy
• wizja rozwoju gminy kreślona przez mieszkańców zakłada duże wydatki inwestycyjne, nie przewiduje jednak źródeł ich finansowania - z niskim poparciem spotykają się propozycje rozwoju funkcji biznesowych, handlowych i usługowych, a więc przynoszących dochody do budżetu gminy
• pozytywny wizerunek gminy w mediach

Analiza budżetu gminy

Pełną treść diagnozy zawarto w:

pdf Raporcie stanowiącym załącznik do niniejszej Strategii (981 KB)

Analizę przeprowadzono na podstawie zestawień realizacji budżetów w latach 2005 — 2009. W trakcie analizy poszukiwano głównych źródeł dochodów i wydatków gminy.

Gmina bezpiecznie szacuje zarówno swoje dochody jak i wydatki co niewątpliwie wpływa na jej stabilność finansową. Środki finansowe pochodzące ze źródeł zewnętrznych stanowią wysoki procent całości rocznych dochodów gminy jednak nigdy nie przekroczyły one połowy całości dochodów, co wskazuje na stosunkowo duży potencjał gminy na wypadek potrzeby samodzielnego ponoszenia kosztów jej funkcjonowania.

Głównym źródłem dochodów w ostatnich latach w Gminie Kolbudy stał się podatek od dochodów osób fizycznych. Sami więc mieszkańcy gminy i ich sytuacja materialna jest największą wartością z punktu widzenia finansów gminy. Bezpośrednio związana z tym jest wartość przychodów do kasy gminnej z tytułu środków transportowych, a więc ilości pojazdów jaką dysponują mieszkańcy i podmioty prowadzące na jej terenie działalność gospodarczą. Stosunkowo niską liczbę dochodów z tytułu podatków od osób prawnych tłumaczyć można faktem, ze jedynie część z nich zarejestrowała swoją działalność i ma swoją siedzibę w Gminie Kolbudy. Nie bez wpływu na budżet gminy pozostał kryzys gospodarczy, który uwidocznił się w 2009 roku. Niska wartość dochodów z tytułu podatków leśnego i rolnego wskazuje na charakter gminy.

Ogólny silny wzrost ilości środków przeznaczanych na inwestycje gminne, równoległy wzrost dochodów z tytułu podatku od dochodów osób fizycznych oraz fakt relatywnie dużego udziału w dochodach gminy dochodów własnych świadczy o dobrej kondycji finansowej gminy.

W nadchodzących latach najważniejsza wydaje się potrzeba wzmocnienia pozytywnych trendów wzrostowych panujących na terenie Gminy Kolbudy oraz dalsze unikanie wzrostu zadłużenia gminy, co niestety zbyt często w naszym kraju bywa główną metodą na finansowanie inwestycji samorządowych. W latach 2005 - 2007 wysokość zadłużenia gminy malała, co wynika m.in. z kosztów obsługi długu publicznego ujętych w kolejnych budżetach gminy. Niestety wartość ta wzrosła w latach 2008 - 2009. Nie wydaje się jednak aby, przynajmniej na razie, było to poważne obciążenie dla budżetu gminy. Trend ten, mimo to, należy traktować jako niekorzystny i warto byłoby poszukiwać możliwości jego przeciwdziałania. Może być to mocno utrudnione przy ciągłym wzroście ilości powierzanych zadań samorządom lokalnym przez władzę centralną oraz nie do uniknięcia przy wykorzystywaniu dodatkowych środków z funduszy pochodzących z Unii Europejskiej oraz Skarbu Państwa. Te zaś wydają się niezbędne do dalszego utrzymania wzrostu nakładów przeznaczanych na inwestycje.

Analiza SWOT

Powyższa tabela stanowi całościowe zestawienie zgłaszanych haseł uporządkowana według kryteriów analizy SWOT. Cześć z nich stanowi efekt tzw. "burzy mózgów", kiedy uczestnicy spotkań podnosili tematy negowane przez innych uczestników, jednak niezaprzeczalnie za najsłabsze strony gminy należy uznać stan dróg i niską integracje mieszkańców gminy. Wynikiem tego może być niski potencjał sprawnego wspólnego działania, zwłaszcza przy braku skrajnych zagrożeń np. katastrof naturalnych.

Na większości spotkań informacyjnych z mieszkańcami gminy (wyjątki to spotkania w Otominie i Kowalach) zauważalny był podział na "starych" i "nowych" mieszkańców. W kontekście tym zagrożenie pogłębienia się potencjalnych konfliktów połączonych z postępującym procesem urbanizacji i utraty walorów krajobrazowych gminy Kolbudy wydaje się najczarniejszym realnym scenariuszem.Ważny wydaje sie również problem dostrzeżony na spotkaniu z Radnymi - brak jasnej oferty gminy dla osób i podmiotów zewnętrznych. Do najważniejszych silnych stron, a co za tym idzie i potencjalnych szans dalszego rozwoju, wymienić należy lokalizację gminy oraz jej walory przyrodniczo-kulturowe. Jak bardzo trafnie opisano to w poprzedniej Strategii - obszar Gminy Kolbudy stanowi stopniowe, tęczowe przejście z silnie zurbanizowanych terenów Trójmiasta do malowniczych krajobrazów rolniczo-rekreacyjnych Kaszub.

Strategia Rozwoju na lata 1999-2015 - analiza aktualności

Dbając o ciągłość rozwoju i jego harmonijność należy zweryfikować zapisy poprzedniej Strategii Rozwoju Gminy Kolbudy opracowanej na lata 1999 - 2015 pod względem ich aktualności oraz możliwości przynajmniej częściowej kontynuacji jej realizacji.

Za ciągle aktualny uznaje się nadrzędny strategiczny cel rozwoju Gminy Kolbudy sformułowany, jako "dalsza poprawa warunków życia mieszkańców i gospodarowania przedsiębiorstw" oraz "Kolbudy dążą do zrównoważonego i trwałego rozwoju funkcji rekreacyjnej, mieszkaniowej iprodukcyjno-usługowej przy zachowaniu wiejskiego charakteru gminy". Odnosi się to również do wskazanych w dotychczasowej Strategii dotyczących go zaleceń: "należy przy tym zachować zalety położenia względem Trójmiasta, walory przyrodniczo -krajobrazowe oraz wykorzystać dotychczasową różnorodność gospodarczą i kulturową".

Poniżej w sposób tabelaryczny przedstawiono ocenę aktualności celów wyznaczonych dla poszczególnych dziedzin w Strategii Rozwoju gminy Kolbudy na lata 1999-2015.

Podsumowanie analizy aktualności

Większość z wyznaczonych celów pozostała aktualna. Powodem tego w głównej mierze nie jest brak ich realizacji, czemu przeczy lista zrealizowanych w ostatnich latach inwestycji gminnych, a ich ponadczasowość lub fakt, że przy obecnym stanie prawnym samorząd gminny ma jedynie pośredni wpływ na dane kwestie, które są mocno powiązane z ogólną sytuacją w kraju i województwie lub leżą w zakresie kompetencji ustawowo przyznanych innym szczeblom administracji. Pewne jest, że dobra komunikacja, ekologia i dobra sytuacja materialna mieszkańców zawsze będą znajdować się w zakresie ważnych celów rozwoju każdej gminy.

Z perspektywy czasu, jaki upłynął od momentu opracowania dotychczasowej Strategii, elementem wymagającym zmiany jest potrzeba skupienia ograniczonych sił i środków, jakim dysponuje gmina poprzez zwaloryzowanie wyznaczonych celów i wyważenie ich hierarchizacji. Aktualnym pozostało scharakteryzowanie gminy, jako "tęczowej", natomiast założenie "tęczowej polityki rozwoju" powinno zostać zrewidowane.