Co to jest Lokalna Strategia Rozwoju (LSR)?

Lokalna Strategia Rozwoju (LSR) to kluczowy dokument opracowany przez Lokalną Grupę Działania (LGD), który ma na celu wspieranie i zrównoważony rozwój danego obszaru. Jest tworzony z uwzględnieniem zasobów i potencjału regionu, koncentrując się na poprawie jakości życia mieszkańców, wspieraniu lokalnej gospodarki, rozwoju kultury, ochronie środowiska oraz modernizacji infrastruktury. Ważnym elementem LSR było zaangażowanie społeczności lokalnej w proces decyzyjny, co pozwoliło na dopasowanie strategii do rzeczywistych potrzeb i oczekiwań mieszkańców.

Proces tworzenia LSR

Tworzenie Lokalnej Strategii Rozwoju było złożonym procesem, który obejmował dwa główne etapy:

1. Diagnoza potrzeb i problemów społeczności lokalnej

W pierwszym etapie przeprowadzono dogłębną analizę potrzeb i problemów lokalnej społeczności. Wykonano badania ankietowe, wywiady z mieszkańcami, sołtysami, przedstawicielami sektora publicznego i przedsiębiorcami. To pozwoliło na zidentyfikowanie kluczowych obszarów, które wymagały wsparcia i interwencji. Celem tej fazy było zrozumienie lokalnych wyzwań i potrzeb, które stanowiły podstawę dalszych działań.

2. Formułowanie celów i konsultacje społeczne

Po zdiagnozowaniu potrzeb przystąpiono do określenia głównych celów i działań, które miały być realizowane w ramach dostępnych funduszy, takich jak fundusze europejskie. Wybór obszarów tematycznych, takich jak rozwój infrastruktury, wsparcie dla przedsiębiorczości, ochrona środowiska i działania kulturalne, stanowił podstawę opracowania projektu LSR. Następnie strategia została poddana konsultacjom społecznym, które umożliwiły mieszkańcom zgłaszanie uwag i sugestii, zapewniając, że LSR odpowiadała na rzeczywiste potrzeby lokalnej społeczności.

Zasady wyboru i oceny projektów

Ważnym elementem realizacji LSR było ustalenie zasad wyboru i oceny projektów. Każdy projekt musiał spełniać określone kryteria, takie jak innowacyjność, cyfryzacja, zrównoważony rozwój oraz współpraca partnerska. Celem tych zasad było wybranie projektów, które mogły w największym stopniu przyczynić się do rozwoju lokalnego i były zgodne z przyjętą strategią.

Plan działania i budżet

Ostateczny etap polegał na stworzeniu szczegółowego planu działania, który zawierał konkretne projekty, harmonogram ich realizacji oraz podział budżetu na poszczególne fundusze. LGD zakłada realizację Lokalnej Strategii Rozwoju jako wielofunduszowej, wykorzystując środki z programów: Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR) oraz Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 (FEP) w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus EFS+. Plan obejmuje także tzw. kamienie milowe, które pozwalają na monitorowanie postępów i efektywności realizacji założeń LSR.

Podsumowanie

Lokalna Strategia Rozwoju to narzędzie, które wspiera harmonijny rozwój obszarów wiejskich i miejskich, uwzględniając ich specyfikę lokalną. Dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnej i przemyślanemu planowaniu, LSR przyczynia się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz wzrostu gospodarczego regionu. W przyszłych artykułach przybliżymy szczegółowe cele strategii oraz planowane działania, które przyniosą wymierne korzyści dla społeczności.

Cel I: Wzmocnienie ochrony środowiska naturalnego, bioróżnorodności oraz zielonej infrastruktury

Ochrona środowiska naturalnego, bioróżnorodności oraz zielonej infrastruktury stała się priorytetem w kontekście współczesnych wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym i degradacją ekosystemów. Unia Europejska, poprzez swoje polityki i strategie, szczególnie w zakresie ochrony środowiska i klimatu, silnie podkreśla znaczenie tych działań. W odpowiedzi na te wytyczne oraz analizę lokalnych potrzeb i potencjału, jednym z kluczowych celów Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) stało się wzmocnienie ochrony środowiska oraz promowanie zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym.

Problematyka i potrzeba działania

Głównym problemem, zidentyfikowanym w analizach, jest niska świadomość proekologiczna lokalnej społeczności oraz niewystarczająca troska o stan środowiska naturalnego i bioróżnorodność. Mimo postępującej degradacji przyrody i zmian klimatycznych, wiele osób wciąż nie dostrzega konieczności podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska. Ten brak świadomości skutkuje niewystarczającymi działaniami w zakresie ochrony przyrody, co z kolei prowadzi do pogłębiającej się degradacji ekosystemów. Aby temu przeciwdziałać, konieczne jest wdrożenie kompleksowych działań edukacyjnych i inwestycyjnych, które nie tylko zwiększą świadomość, ale także umożliwią realne działania na rzecz środowiska.

Przedsięwzięcia przewidziane w ramach celu

1. Podniesienie świadomości proekologicznej lokalnej społeczności obszaru LGD w zakresie ochrony środowiska, z wykorzystaniem technologii cyfrowych (1.1.1): Jednym z pierwszych kroków w ramach realizacji celu jest edukacja społeczności lokalnej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, młodzieży oraz lokalnych organizacji. Działania te koncentrują się na edukacji w zakresie zielonej gospodarki, bioróżnorodności oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii cyfrowych. Innowacyjność tego przedsięwzięcia polega na zastosowaniu interaktywnych form edukacji, które angażują uczestników i zachęcają do aktywnego udziału w ochronie środowiska.

2. Inwestycje w magazyny energii dla obiektów użyteczności publicznej (1.2.1): Kolejnym istotnym działaniem jest wsparcie istniejących instalacji fotowoltaicznych poprzez inwestycje w magazyny energii. Dzięki temu możliwe będzie bardziej efektywne wykorzystanie energii odnawialnej, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego oraz redukcji kosztów. Tego typu inwestycje są kluczowe dla zrównoważonego rozwoju energetycznego na poziomie lokalnym.

3. Inwestycje związane z poprawą bioróżnorodności na obszarach cennych przyrodniczo (1.3.1): Wzrost działań na rzecz ochrony bioróżnorodności jest kluczowy dla zachowania równowagi ekosystemów. Inwestycje te mają na celu zabezpieczenie warunków do odbudowy lub zachowania siedlisk i ekosystemów lokalnych, co jest niezbędne w kontekście długoterminowej ochrony przyrody.

4. Mała zielona infrastruktura realizowana przez społeczność lokalną (1.4.1): Rozwój małej zielonej infrastruktury, takiej jak parki, ogrody czy zieleńce, jest niezwykle ważny dla poprawy jakości życia mieszkańców oraz ochrony środowiska. Zakłada się, że te działania będą realizowane przez uświadomioną wcześniej społeczność, co zwiększy ich trwałość i efektywność.

5. Rozwój działalności gospodarczej w zakresie przejścia do działalności w obiegu zamkniętym (1.5.1):

Przejście na model gospodarki o obiegu zamkniętym jest niezbędne dla minimalizacji odpadów i bardziej efektywnego wykorzystania zasobów. W ramach tego działania planowane jest wspieranie przedsiębiorców w inwestowaniu w technologie recyklingu oraz instalacje fotowoltaiczne, co przyczyni się do ograniczenia negatywnego wpływu działalności gospodarczej na środowisko.

Podsumowanie

Wzmocnienie ochrony środowiska naturalnego, bioróżnorodności oraz zielonej infrastruktury to cel, który odpowiada na kluczowe wyzwania współczesności. Realizacja zaplanowanych działań w ramach LSR przyczyni się nie tylko do zwiększenia świadomości ekologicznej, ale także do realnej ochrony i poprawy stanu środowiska na poziomie lokalnym. Długofalowe efekty tych przedsięwzięć będą widoczne w postaci lepiej chronionych ekosystemów, bardziej zrównoważonego rozwoju energetycznego oraz wzrostu konkurencyjności lokalnych przedsiębiorstw działających zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Cel II: Poprawa Dostępu do Usług i Infrastruktury Społecznej dla Społeczności Lokalnych, ze Szczególnym Uwzględnieniem Zdefiniowanych Grup w Niekorzystnej Sytuacji

Cel II w strategii rozwoju społeczności lokalnych koncentruje się na poprawie dostępu do usług i infrastruktury społecznej, szczególnie dla grup w niekorzystnej sytuacji. Priorytet ten został wyłoniony na podstawie wyników badań i konsultacji społecznych, które podkreśliły potrzebę lepszej oferty w zakresie usług społecznych i zdrowotnych na obszarach wiejskich. W związku z tym, proponowane działania skupiają się na edukacji, integracji społecznej i promowaniu zdrowia, z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych i technologicznych.

Kluczowe Przedsięwzięcia w Ramach Celu II

1. Rozwój Infrastruktury Publicznej Wspierającej Seniorów (2.1.1):

W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na usługi opieki dziennej dla seniorów, zaplanowano interwencje mające na celu adaptację i wyposażenie lokali do świadczenia tych usług. Badania wykazały, że brak odpowiednio przystosowanych miejsc stanowi istotny problem na obszarze objętym programem. Działania te będą kluczowe dla zapewnienia seniorom 60+ wsparcia, którego potrzebują, aby uniknąć izolacji społecznej i poprawić jakość ich życia codziennego.

2. Usługi Wsparcia Dziennego dla Seniorów (2.2.1):

Na podstawie konsultacji z przedstawicielami gminnych ośrodków pomocy społecznej, zidentyfikowano potrzebę rozwijania usług wsparcia dziennego dla seniorów. Usługi te, realizowane w zmodernizowanych obiektach dzięki wsparciu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), mają na celu zapobieganie umieszczaniu starszych osób w instytucjach pobytu długoterminowego, umożliwiając im jak najdłuższe pozostanie w środowisku lokalnym.

3. Rozwój Zdeinstytucjonalizowanych, Spersonalizowanych Usług Społecznych (2.2.2):

Kolejnym istotnym działaniem jest rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym, takich jak opieka wytchnieniowa czy usługi opiekuńcze. Badania wskazują, że obecna dostępność tych usług jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb. Dzięki wsparciu finansowemu, działania te pozwolą na lepsze dopasowanie usług do indywidualnych potrzeb odbiorców, co jest szczególnie ważne w kontekście starzejącej się populacji.

4. Utworzenie Domów Aktywności Lokalnej (2.3.1):

Innowacyjnym przedsięwzięciem jest stworzenie Domów Aktywności Lokalnej poprzez modernizację istniejących świetlic wiejskich i innych obiektów. Te nowoczesne centra będą wyposażone w urządzenia do poprawy kondycji fizycznej i intelektualnej, a także w technologie umożliwiające długoterminowe inicjatywy społeczne, takie jak turnieje czy zajęcia edukacyjne. Domy Aktywności Lokalnej będą pełniły rolę integracyjną, edukacyjną oraz wspierającą rozwój kreatywnych inicjatyw w społecznościach lokalnych.

5. Kształtowanie Kreatywnych Postaw Społeczności Lokalnych (2.4.1)

W Domach Aktywności Lokalnej będą prowadzone innowacyjne działania animacyjne, które obejmą edukację, promocję zdrowia oraz integrację międzypokoleniową. Działania te będą szczególnie skierowane do osób ze zdefiniowanych grup w niekorzystnej sytuacji, wspierając ich w aktywnym uczestnictwie w życiu społeczności lokalnej. Przewiduje się także rozwijanie kompetencji cyfrowych wśród seniorów, aby mogli w pełni korzystać z nowoczesnych technologii.

6. Edukacja Psychologiczno-Pedagogiczna w Szkołach (2.4.2):

Zwiększenie dostępności działań edukacyjnych w zakresie rozwiązywania problemów psychologiczno-pedagogicznych dla dzieci i młodzieży do 25. roku życia to kolejny istotny element strategii. Działania te będą skierowane na przeciwdziałanie agresji oraz radzenie sobie z problemami wynikającymi z cyfryzacji i przemocy domowej.

7. Wsparcie dla Pozarolniczej Działalności Gospodarczej (2.5.1, 2.5.2):

Ostatnim elementem strategii jest wspieranie podejmowania i rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej, szczególnie w zakresie świadczenia spersonalizowanych usług społecznych i zdrowotnych. Działania te mają na celu zwiększenie dostępności oraz poprawę jakości usług opiekuńczych, rehabilitacyjnych i zdrowotnych na obszarach wiejskich, co jest kluczowe dla wyrównania szans między miastem a wsią.

Podsumowanie

Realizacja Celu II ma na celu wsparcie najbardziej potrzebujących grup społecznych, zapewniając im dostęp do wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych. Poprzez rozwój infrastruktury, wsparcie lokalnych inicjatyw oraz promowanie innowacyjnych rozwiązań, strategia ta przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz zwiększenia spójności społecznej na obszarach wiejskich.

Cel III: Wzmocnienie Potencjału Turystyczno-Rekreacyjnego do rozwoju oferty czasu wolnego, spójności społecznej i rozwoju gospodarczego obszaru LGD

W obliczu szybkich zmian społeczno-gospodarczych i rosnących oczekiwań lokalnych społeczności, rozwój turystyki i rekreacji staje się kluczowym elementem strategii rozwoju Lokalnej Grupy Działania (LGD). Głównym celem jest nie tylko rozszerzenie oferty wypoczynkowej, ale także wspieranie spójności społecznej i rozwoju gospodarczego regionu.

Badania i konsultacje wskazują na rosnące zapotrzebowanie na aktywną rekreację, uznaną przez mieszkańców LGD za najważniejszy aspekt życia. Dotychczasowe inwestycje w tej dziedzinie stworzyły solidne podstawy dla rozwoju aktywności rekreacyjnej, która integruje mieszkańców, poprawia kondycję fizyczną i angażuje osoby z grup defaworyzowanych.

Przedsięwzięcia przewidziane w ramach realizacji celu to:

1. Rozwój Ogólnodostępnej Infrastruktury Turystyczno-Rekreacyjnej (3.1.1.)

Jednym z priorytetowych działań w ramach tego celu jest rozwój ogólnodostępnej infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej, w tym szlaków konnych, kąpielisk oraz miejsc postojowych dla turystyki caravaningowej.

  • Szlaki Konne: Wzbogacenie istniejącej oferty o odpowiednio oznakowane trasy dla miłośników jeździectwa pozwoli na pełniejsze wykorzystanie potencjału, jaki oferują stadniny i ośrodki jeździeckie. Dzięki całorocznemu dostępowi do szlaków możliwa będzie organizacja rajdów konnych, które mogą stać się integralną częścią zintegrowanego produktu turystycznego.
  • Rekreacja nad Wodą: Lokalna społeczność wyraziła silne zapotrzebowanie na rozwój rekreacji wodnej. Modernizacja istniejącego kąpieliska oraz analiza możliwości utworzenia nowych miejsc kąpielowych przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa i atrakcyjności tej formy spędzania czasu.
  • Turystyka Caravaningowa: Coraz większa popularność turystyki caravaningowej stwarza konieczność rozbudowy infrastruktury dedykowanej kamperom i przyczepom kempingowym. Tworzenie miejsc postojowych z odpowiednimi udogodnieniami, takimi jak punkty odbioru nieczystości czy poboru energii, znacząco wpłynie na rozwój turystyki i promocję lokalnych gmin.

2. Rozwój małej infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej w atrakcyjnych lokalizacjach obszaru (3.2.1)

Dalszy rozwój infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej zakłada również uzupełnienie jej o małe, ale kluczowe elementy, takie jak tablice informacyjne i inne innowacyjne rozwiązania z zastosowaniem nowoczesnych technologii i naturalnych materiałów. Infrastruktura ta nie tylko wzbogaci ofertę turystyczną, ale również pełni rolę edukacyjną, promując dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe regionu. Wartościowe będzie tu również dostosowanie infrastruktury do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

3. Rozwój Oferty Aktywnej Turystyki (3.2.2)

Aktywna turystyka, oparta na wykorzystaniu istniejącej infrastruktury oraz dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, może stać się podstawą do tworzenia nowych, atrakcyjnych produktów turystycznych. Organizacja wydarzeń, takich jak rajdy rowerowe, piesze wędrówki czy imprezy kulturalne, integruje społeczność i poszerza ofertę rekreacyjną regionu. Takie działania mają również na celu promowanie wiedzy i edukacji w różnych dziedzinach, co stanowi wartość dodaną do spędzania wolnego czasu.

4. Rozwijanie Działalności Gospodarczej w zakresie usług turystycznych i okołoturystycznych

Rozwój obszaru LGD będzie wspierany poprzez aktywność gospodarczą w sektorze turystycznym i okołoturystycznym. Przemiany te wykorzystają lokalne zasoby przyrodnicze, kulturowe i historyczne, tworząc zintegrowane produkty turystyczne. To podejście zwiększy atrakcyjność regionu, przyciągnie turystów, a także przyczyni się do powstawania nowych miejsc pracy i poprawy jakości życia mieszkańców.

5. Rozwój pozarolniczych funkcji gospodarstw rolnych w zakresie zagród edukacyjnych

Zagrody edukacyjne w gospodarstwach rolnych pozwolą na wykorzystanie lokalnych zasobów do edukacji i promocji regionalnych tradycji. Dzięki temu młodzi mieszkańcy oraz turyści będą mogli lepiej poznać dziedzictwo regionu, co wspiera rozwój turystyki oraz wzmacnia więź społeczności z lokalnym środowiskiem.

6. Koncepcja Smart Village

Istotnym elementem strategii LGD jest również przygotowanie koncepcji Smart Village. W oparciu o innowacyjne technologie i rozwiązania, Smart Village ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców, ochronę środowiska, zwiększenie zatrudnienia oraz włączenie cyfrowe. Koncepcja ta zakłada ścisłą współpracę sektorową, co pozwoli na efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów i środków finansowych.

Podsumowanie

Realizacja celu III – wzmocnienie potencjału turystyczno-rekreacyjnego – jest kluczowa dla przyszłości obszaru LGD. Dzięki zintegrowanym działaniom, które łączą rozwój infrastruktury, wsparcie działalności gospodarczej oraz innowacyjne rozwiązania technologiczne, możliwe będzie stworzenie atrakcyjnej oferty czasu wolnego, co wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców oraz przyciągnie turystów, sprzyjając jednocześnie spójności społecznej i rozwojowi gospodarczemu.

Źródło: Materiały nadesłane przez LGD Trzy Krajobrazy.